ไวรัสตับอักเสบ
Acute viral hepatitis
การตรวจเพื่อการวินิจฉัย
- ส่งตรวจ AST, ALT, ALP, CBC, PT, APTT, Creatinine
- HBsAg, Anti-HBc IgM, HBeAg, Anti-HAV IgM, anti-HCV
- ในกรณีที่ผล seromarkers เบื้องต้นยังไม่สามารถวินิจฉัยโรคให้ส่งตรวจ HCV RNA
- ในกรณีสงสัย acute hepatitis C หรือกรณีสงสัย acute hepatitis E ให้ส่ง HEV RNA, anti HEV IgM, ANA อาการ อาการแสดง และผลค่าการทำงานของตับไม่มีความจำเพาะที่จะบ่งว่า
การเกิดตับอักเสบจากไวรัสตัวไหน การวินิจฉัยโรคจึงต้องใช้ viral seromarkers
- Creatinine, PT-INR และ total bilirubin เป็นการดูเพื่อพยากรณ์ ถึงความรุนแรงของตับอักเสบ เพื่อคำนวณ MELD SCORE
การตรวจเพื่อติดตามการรักษา
- CBC, PT, AST, ALT, ALP, total bilirubin ทุกสัปดาห์ในช่วง 2 สัปดาห์แรก และที่สัปดาห์ที่ 4, 8 ในกรณีที่ค่ายังผิดปกติ ดูซ้ำที่เดือนที่ 6 ว่าจะเป็นไวรัสตับอักเสบเรื้อรังหรือไม่
- HBsAg, anti-HBs ที่เดือนที่ 6 เพื่อวินิจฉัยว่าหายหรือจะเป็นไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรัง
Chronic viral hepatitis
การตรวจเพื่อการคัดกรอง
- HBsAg
- anti-HCV
ปีละ 1 ครั้งเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง
กลุ่มเสี่ยงที่ควรได้รับการตรวจคัดกรอง
• ฉีดยาเสพติดเข้าเส้นเลือด
• ผู้ชายที่มีเพศสัมพันธ์กับผู้ชาย
• ผู้ป่วยที่ได้รับการฟอกไต
• มีประวัติครอบครัวเป็นไวรัส บีหรือซี เรื้อรัง
• ผู้ป่วย HIV
• บุคลากรทางการแพทย์ที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
• ผู้ป่วยที่ต้องได้รับเลือดหรือสารประกอบของเลือดบ่อยๆ
• ได้รับเลือดหรือส่วนประกอบของเลือด หรือได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะก่อนปี 2535 (ตรวจคัดกรองเพียงครั้งเดียว)
• ผู้ที่มีผลตรวจเลือดพบว่ามีตับอักเสบ
การตรวจเพื่อการวินิจฉัย
Chronic HBV:
- HBsAg, HBeAg, HBV DNA, anti-HCV, HIV, AST, ALT, ALP, CBC, PT
Chronic HCV:
- HCV RNA หรือ HCV- Ag, HBsAg, HIV, AST, ALT, ALP, CBC, PT
- ประเมินพังผืดในตับ เช่น Fib-4 หรือ transient elastography หรือ liver biopsy
การตรวจเพื่อติดตามการรักษา
ไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรัง
1. ในผู้ป่วยที่ยังไม่ได้รับการรักษา
1.1 ผู้ป่วยที่มี HBeAg positive มีปริมาณ HBV DNA สูงมากกว่า 10,000,000 IU/ml และมีค่า AST, ALT, ALP ปกติ
- AST, ALT, ALP ทุก 4 เดือน
- HBeAg, HBV DNA ทุก 12 เดือน
- ประเมินพังผืดในตับด้วย non-invasive เช่น Fib-4 หรือ transient elastography เมื่ออายุมากกว่า 35 ปี
1.2 ผู้ป่วยที่มี HBeAg positive มีปริมาณ HBV DNA น้อยกว่า 10,000,000 IU/ml และมีค่า LFT ปกติ
- AST, ALT, ALP ทุก 6 เดือน
- HBeAg, HBV DNA ทุก 12 เดือน
- ประเมินพังผืดในตับด้วย non-invasive เช่น Fib-4 หรือ transient elastography เมื่ออายุมากกว่า 35 ปี
1.3 ผู้ป่วยที่มี HBeAg negative มีปริมาณ HBV DNA มากกว่า 2,000 IU/ml
- AST, ALT, ALP ทุก 6 เดือน
- HBV DNA ทุก 12 เดือน
- ประเมินพังผืดในตับด้วย non-invasive เช่น FIB-4 หรือ transient elastography เมื่ออายุมากกว่าหรือเท่ากับ 40 ปี
1.4 ผู้ป่วยที่มี HBeAg negative มีปริมาณ HBV DNA น้อยกว่า 2,000 IU/ml
- AST, ALT, ALP, HBV DNA ทุก 12 เดือน ในผู้ป่วยที่มี HBsAg <1,000 IU/ml
- AST, ALT, ALP ทุก 6 เดือน, HBV DNA ทุก 12 เดือน ในผู้ป่วยที่มี HBsAg >1,000 IU/ml
2. ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษา
2.1 ผู้ป่วยที่มี HBeAg-positive
- AST, ALT, ALP, HBeAg, Creatinine, CBC, PT ทุก 12 เดือน
- HBV DNA ทุก 6 เดือน ถ้าได้รับยาที่มีโอกาสดื้อยาสูง เช่น Lamivudine, Telbivudine
- HBV DNA ทุก 2 ปี ถ้าได้รับยาที่มีโอกาสดื้อยาต่ำ เช่น Entecavir, Tenofovir disoproxil, Tenofovir alafenamide
- HBsAg (qualitative หรือ quantitative) ทุก 12 เดือน
- ตรวจอัลตราซาวนด์ตับ และ AFP ก่อนเริ่มการรักษา หลังจากนั้นตรวจ ทุก 6 เดือน ในผู้ป่วยที่อายุมากกว่าหรือเท่ากับ 40 ปี หรือ มีภาวะตับแข็ง หรือ มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งตับ
2.2 ผู้ป่วยที่มี HBeAg-negative
- AST, ALT, ALP, Creatinine, CBC, PT ทุก 6 เดือน
- HBV DNA ทุก 6 เดือน ถ้าได้รับยากลุ่ม Lamivudine, Telbivudine
- HBV DNA ทุก 2 ปี ถ้าได้รับยา Entecavir, Tenofovir disoproxil, Tenofovir alafenamide
- HBsAg (qualitative หรือ quantitative) ทุก 12 เดือน
- ตรวจอัลตราซาวนด์ตับ และ AFP ก่อนเริ่มการรักษา หลังจากนั้นตรวจ ทุก 6 เดือน ในผู้ป่วยที่อายุมากกว่าหรือเท่ากับ 40 ปี หรือ มีภาวะตับแข็ง หรือ มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งตับ