โรคตับคั่งไขมันที่ไม่ได้เกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์ (nonalcoholic fatty liver disease)
การตรวจเพื่อการคัดกรอง
การคัดกรองภาวะตับคั่งไขมันในผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยง ได้แก่
1. ภาวะน้ำหนักเกินเกณฑ์ หรือโรคอ้วน
2. ภาวะเมทาบอลิกซินโดรม โดยเฉพาะมีเบาหวานชนิดที่ 2
3. ตรวจพบค่าเอนไซม์ตับผิดปกติ
ให้ทำการตรวจอย่างใดอย่างหนี่ง ต่อไปนี้
- Ultrasound of the liver หรือ upper abdomen หรือ
- Transient elastography เพื่อวัด controlled attenuation parameter หรือ
- Fatty liver index โดยคำนวณจากตรวจระดับซีรั่ม gamma-glutamyl transpeptidase (GGT) และ triglyceride ร่วมกับดัชนีมวลกาย และเส้นรอบเอว
การตรวจเพื่อการวินิจฉัยแยกโรคตับคั่งไขมันที่เกิดจากสาเหตุอื่นๆ
- HBsAg, anti-HCV เพื่อหา chronic viral hepatitis ทำทุกราย
- ANA, SMA, anti-LKM1 กรณีสงสัย autoimmune hepatitis
- Ceruloplasmin กรณีสงสัย Wilson disease
- Ferritin และ transferrin saturation กรณีสงสัย Hemochromatosis
- ตรวจเลือดและปัสสาวะหา M protein และตรวจเนื้อเยื่อย้อม Congo red กรณีสงสัย Amyloidosis
การตรวจเพื่อการประเมินความรุนแรงของโรคตับคั่งไขมันที่ไม่ได้เกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์ และโรคร่วมต่างๆ
- ตรวจเลือดวัดระดับ AST, ALT, CBC เพื่อคำนวณความรุนแรงของพังผืดตับ ตามระบบ FIB-4 score หรือ
- Transient elastography เพื่อวัด liver elasticity หรือ
- Liver biopsy
- ตรวจเลือดวัดระดับ glucose, HbA1C, cholesterol, triglyceride, HDL-C, calculated LDL-C และ creatinine
• เพื่อประเมินโรคร่วมทางเมทาบอลิกต่างๆ
• เพื่อคำนวณความรุนแรงของพังผืดตับ
• เพื่อวินิจฉัย nonalcoholic steatohepatitis และประเมินความรุนแรงของพังผืดตับ
การตรวจเพื่อติดตามการรักษา
- CBC, AST, ALT,glucose,HbA1C,cholesterol,triglyceride,HDL-C,calculated LDL-C ทุก 12 เดือน ถ้าตรวจพบพังผืดตับ ระดับ 0-1
- CBC, AST, ALT,glucose,HbA1C,cholesterol,triglyceride,HDL-C,calculated LDL-C ทุก 6 เดือน ถ้าตรวจพบพังผืดตับ ระดับ 2 ขึ้นไป (significant liver fibrosis) หรือโรคร่วมทางเมทาบอลิก โดยเฉพาะเบาหวานชนิดที่ 2
- เพิ่มการตรวจ ultrasound of the liver หรือ upper abdomen ทุก 6 เดือน ถ้าตรวจพบพังผืดตับระดับ 3 หรือ 4 (advance fibrosis)เพื่อเฝ้าระวังการเกิดมะเร็งตับ